بنام خدا
روستاى لیوس در ۷۳ کیلومترى جاده ای شمال شهرستان دزفول و فاصله هوایی ۵۱ کیلومتری شهر با مختصات جغرافیایی ۴۸ درجه و ۴۵ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی از توابع دهستان سید ولى الدین بخش شهیون دزفول و در دامنه کوه لنگر واقع شده است . على رغم گذشت سالیان زیاد از عمر این روستاى تاریخى در بافت کهن خانه ها هنوز هم شاهد نحوه معیشت ،فرهنگ و سنن، گویش ، آداب و رسوم و برپایى مراسم مختلف به شیوه کاملاً سنتى می باشیم.
این روستا علاوه بر بافت زیباى تاریخى خانه ها ، داراى جاذبه هاى گردشگرى طبیعى و بکر شامل کوهستانها ،مراتع بسیار زیبا ، باغهاى میوه ، رود خانه، آبشار و … می باشد . که در فصول بهار و پاییز و زمستان به علت آب و هواى مناسب می تواند پذیراى گردشگران زیادى از سراسر جهان باشد.
این روستا از شمال غربی به کوه لنگر و از غرب به دره کول محدود میشود. ارتفاع آن از سطح دریا ۹۷۰ متر میباشد و آب و هوای معتدل کوهستانی دارد.
سفر به روستای لیوس :
برای رسیدن به این روستای زیبای تاریخی و دیدنی از جاده شمال شهرستان دزفول و مسیر شهیون پس از گذر از روستاهای صالح آباد و گوشه به این روستای می رسیم. این روستا با توجه به نوع بافت تاریخی و طبیعت زیبای آن ، هم در فصول مختلف سال یکی از دیدنی های شهرستان دزفول به شمار می رود.
قدمت روستا :
بافت کنونی روستاى لیوس سابقه اى بیش از هفتصد سال دارد . به دلیل اینکه برخى از ابنیه روستا کتیبه اى مبنى بر آن تاریخ را دارد ( مانند منزل حیدر عباسى) با این حال ، وجود آسیاب هایی با قدمت دوره ساسانی ، پیشینه این منطقه را به دوره جنگ ایران و روم می برد و به استناد تحقیقات گروهی از ایتالیایی ها نام این روستا لیوس، قسمتی از نام یک سردار رومی گرفته شده است ، نام گذاری روستای همجوار آن به نام” سزار” نیز مؤید این مدعاست.
معمارى روستا :
این روستا داراى یک سبک خاص معمارى می باشد که از تمام بخشهاى موجود در یک ساختمان استفاده بهینه می گردد. به طور مثال از ستونهاى ساختمان به عنوان انبار گندم استفاده شده است یا طراحى و جنس مصالح ساختمان به گونه اى بوده که در فضاهاى مختلف دماى مورد نیاز براى نگهدارى اجناس و مواد مورد نظر را داشته باشد. درها و پنجره‌ها چوبی هستند و جهت‌گیری واحدهای مسکونی به منظور بهره‌گیری از حرارت و نور خورشید به سمت جنوب میباشد.
معابر عمومى آن داراى ویژگى خاصى می باشد و به گونه اى طراحى شده که سرعت و سلامت براى عابر در رسیدن به محل فعالیت در اطراف روستا یا برگشت به منزل فراهم باشد. به دلیل اینکه غالب مصالح به کار رفته در این روستا از سنگ است . روستای لیوس به روستای سنگی دزفول نیز مشهور است.
چنار و چشمه جارى در کنار آن یکى از چشم اندازهاى زیباى این روستا میباشد . از ابنیه تاریخى و مذهبى آن مقبره سید ولى الدین گوشه میباشد که جد سادات گوشه و کاظمینى در دزفول است.
بقایاى آسیابهاى آبى از دیگر بناهاى تاریخى روستاست که به دوره ساسانیان تعلق دارند و وظیفه آرد کردن گندمهاى اهالى را داشته اند که از شاخصه‌های پیشینه تاریخی این روستاست.
از دیگر مناظر طبیعى آن کوه لنکر از سلسله جبال زاگرس است که چشم‌انداز بسیار زیبایی دارد که بعضاً این کوه به دلیل همجواری با این روستا ، کوه لیوس نیر خوانده می شود.
گستره باغ‌های انار اطراف روستا جلوه ویژه‌ای به آن بخشیده است. این باغ‌ها باعث تلطیف هوا و زیبایی و سرسبزی روستای لیوس شده است.
درختان کُنار، انار کوهی، انجیر و بادام کوهی، گیاهان گل‌گاوزبان، بابونه و گیاهان علوفه‌ای پوشش گیاهی بسیار زیبایی در پیرامون روستا فراهم آورده‌اند.
همچنین جنگلهاى بلوط و کلخنگ و بادام کوهى از دیگر جاذبه های این روستا می باشد.
حیات وحش منطقه نیز با برخورداری از گونه‌های نادر جانوری مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، آهو، قوچ، میش، بزکوهی، گراز، خرس، پلنگ، کفتار، کبک و قرقاول نظر گردشگران طبیعی دوست را جلب می‌کند.
در این روستا مراسم و آیین‌هایی خاص برگزار میشود که از جمله آنها می‌توان به عزاداری‌های سنتی و مذهبی در ماه محرم و صفر اشاره کرد. از دیگر مراسم ویژه این روستا، عروسی‌های محلی، مراسم تولد نخستین فرزند، جشن باران و جشن آغاز کشت و کار میباشد. و نیز بازی‌ها و ورزش‌هایی مانند کشتی محلی و چوب بازی در میان روستاییان رواج دارد.
مراسم عروسى در روستاى تاریخى لیوس :
تمامى مراحل برپایى مراسم عروسى در این روستا از خواستگارى تا جهاز برون ، حنابندون و عروسى به شیوه کاملاً سنتى و با حضور ریش سفیدان فامیل برگزار میشود.
مراسم خاص تولد نخستین فرزند:
به هنگام متولد شدن نخستین فرزند، توسط پدر و مادر و پدر بزرگها و مادر بزرگهاى نوزاد مراسم زیبا و اصیلى برپا میشود.
جشن نخستین باران :
هرساله در آغاز فصل زمستان زمانى که براى نخستین بار باران میبارد اهالى روستا به برکت بارش این رحمت الهى اقدام به برپایى جشن و مراسم شکرگزارى می پردازند.
جشن شروع کشت و کار :
تمامى کشاورزان روستا در آغاز فصل کشت و زرع ، دور هم جمع میشوند و با تقسیم نمودن وظایف و کارهاٍى مختلف به افراد به صورت متحد و گروهى تمامى مراحل از کاشت تا برداشت محصول را در زمینهاى یکدیگر انجام میدهند.به گونه اى که هر یک از افراد موظف به انجام کار خاصى مانند تهیه ابزار و ادوات کشاورزى،تهیه کود ،کندن جوى هاى آب ،بذر پاشى و… میشود.
مراسم تعزیه :
در برگزارى مراسم تعزیه دارى اباعبدا.. الحسین علیه السلام نیز این روستا براساس سنت و اعتقادات مذهبى خود ، با درست کردن علم و پرچم و … اقدام به انجام مراسم سنتى
“روستا گردون ” نموده که مقصد نهایى آنها روستاى گوشه میباشد .
دهل و سرنا اصلی‌ترین سازهایی هستند که در اجرای موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کپو، چوقا، قالی، سیاه چادر و حصیر مهم‌ترین صنایع دستی مردم این روستا است که به دست هنرمندانه زنان و دختران روستایی تولید میشود. از بهترین سوغاتی‌های این روستا می‌توان به ترشی انار و صنایع دستی روستا اشاره کرد.
غذاهای معروف محلی این روستا شامل کباب بره و آبگوشت محلی است.
روستای لیوس در سال ۸۷ به عنوان یکی از روستاهای گردشگری استان خوزستان دارای شناسنامه شده است.
تهیه و تنظیم : محمد آذرکیش
عکس : علی شعبانپور
منبع : اداره میراث فرهنگی شهرستان دزفول
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 